- Πρίν τό 1215 : Ἵδρυση τῆς ἀνδρῴας Μονῆς Θεομήτορος Ὀξείας Ἐπισκέψεως τῆς Μακρινιτίσσης, ἀπό τόν Τοπάρχη τῆς Δημητριάδος Κωνσταντῖνο Μελισσηνό.
- 1215 : Ἀναγνώριση τῆς σταυροπηγιακῆς ἀξίας τῆς Μονῆς, ὑπαγομένης ἀπευθείας στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο.
- 1223 ἕως 1275: Διαδοχικές ἐπικυρώσεις τοῦ σταυροπηγιακοῦ καθεστῶτος τῆς Μονῆς μέ ἔκδοση πατριαρχικῶν ἐγγράφων.
- 1246 έως και 1279: Διαδοχικές ἐπικυρώσεις τῆς σημαντικῆς περιουσίας τῆς Μονῆς μέ ἔκδοση ἐπισήμων ἐγγράφων.
- Μετά τό 1246: Ὁ κτήτωρ Κωνσταντῖνος Μελισσηνός ἐγκαταβιώνει ὡς μοναχός Κωνστάντιος στήν Ἱ. Μονή μέχρι τήν κοίμησή του.
- Πρίν τό 1260: Ὁ Νικόλαος Μελισσηνός, υἱός τοῦ κτήτορος Κωνσταντίνου Μελισσηνού, ἀναλαμβάνει τήν ἐποπτεία τῆς Μονῆς.
- 1274: Ὁ Νικόλαος Μελισσηνός ἐνδύεται τό μοναχικό σχῆμα καί μέ τό ὄνομα Ἰωάσαφ ἀποσύρεται στήν Ἱ. Μονή Ἁγίου Ἰωάννου Προδρόμου τῆς Νέας Πέτρας. Ἐπόπτης τῶν Μονῶν Μακρινιτίσσης καί Ἁγίου Ἰωάννου Προδρόμου Νέας Πέτρας ὁρίζεται ὁ υἱός του Ἰωάννης Μελισσηνός.
- 1277 ἕως 1279: Ἡ Μονή τοῦ Σωτῆρος (Λατόμου) στή Θεσσαλονίκη περιέρχεται στίς Μονές Μακρινιτίσσης καί Ἁγίου Ἰωάννου Προδρόμου Νέας Πέτρας.
- 1282 ἕως 1286: Ἐπικυρώνονται ἐκ νέου τά δικαιώματα καί ἡ περιουσία τῆς Ἱ. Μονῆς Μακρινιτίσσης μέ αὐτοκρατορικά καί πατριαρχικά ἔγγραφα.
- Τέλη 13ου – ἀρχές 14ου αἰώνα: Ὁ Ἰωάννης Μελισσηνός ἀνακαινίζει τή Μονή Μακρινιτίσσης, ἐγκαταβιώνει καί πιθανόν ἐνταφιάζεται σ᾿ αὐτήν ὡς μοναχός Νεῖλος καί δεύτερος κτήτωρ.
- 14ος ἕως 17ος αἰ.: Ἡ βυζαντινή Μονή Μακρινιτίσσης παρακμάζει καί περιπίπτει στήν ἀφάνεια. Οἱ ἱστορικές πηγές σιγοῦν.
- Μετά τό 1700: Κτίσματά της, μεταξύ αὐτῶν πιθανόν καί τό Καθολικό, καταστρέφονται ἀπό κατολίσθηση τοῦ ἐδάφους.
- 1743: Ἀνοικοδομεῖται, νοτιοδυτικά τοῦ σημερινοῦ Ἱ. Ναοῦ Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, τό διώροφο κτίσμα τῶν Παρεκκλησίων τοῦ Ἁγίου Νικολάου (ἰσόγειο) καί τῶν Ἁγίων Πάντων (ὄροφος).
- 1767: Ἀνοικοδομεῖται ὁ Ἱ. Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στή θέση τοῦ Καθολικοῦ τῆς Βυζαντινῆς Μονῆς.
- Πρίν τό 1778: Βορειοανατολικά τοῦ Ἱ. Ναοῦ τῆς Κοιμήσεως ἀναφέρεται ἡ ὕπαρξη δισυπόστατου Παρεκκλησίου τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων καί τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου.
- 1798: Βορείως τοῦ Ἱ. Ναοῦ τῆς Κοιμήσεως κτίζεται τό Παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας Μαγδαληνῆς.
- 1815: Ἀνεγείρεται, βορειοδυτικά τοῦ Ἱ. Ναοῦ τῆς Κοιμήσεως, τό κτήριο τῆς Μητροπόλεως, για τή φιλοξενία τοῦ ἑκάστοτε Μητροπολίτου Δημητριάδος.
- Μετά τό 1850: Καταγράφονται πολλά ἐκκλησιαστικά κειμήλια, ἀφιερώματα ἀπό Μακρινιτσιῶτες παροίκους στήν Ὀδησσό τῆς Ρωσίας, στή Ρουμανία, στήν Αἴγυπτο.
- 1955: Ὁ μεταβυζαντινός Ἱ. Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ὑφίσταται ἐκτεταμένες καταστροφές ἀπό τούς σεισμούς, μέ ἐξαίρεση τήν ἀνατολική καί νότια ὄψη του.
- 1963: Ἀνακατασκευάζεται ὁ σημερινός Ἱ. Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, διατηρώντας τίς ἀρχικές διαστάσεις τοῦ μεταβυζαντινοῦ Ναοῦ τοῦ 1767 καί ἀναλλοίωτα τά τυπολογικά καί μορφολογικά του χαρακτηριστικά.